Chrząszcz ma długość od 15 do 25 mm, ciało spłaszczone o barwie smolistoczarnej do brunatnej. Głowę ma z delikatnym, szarym owłosieniem. Region za głową jest zaokrąglony, z małymi błyszczącymi plamkami (guzkami) po obu stronach. Pokrywy mogą być całkowicie czarne lub wyraźnymi szarymi pasami. Odwłok samic jest odchylony nieco w dół od pokryw. Samce są mniejsze od samic. Czułki u samców sięgają połowy ciała, u samic są krótsze.
Larwa jest kremowa, ale jej żuwaczki są ciemnobrązowe. Wyrośnięta larwa osiąga 31 mm długości. Ma trzy ciemno ubarwione przyoczka (ocelli) na każdej stronie głowy, po których larwy spuszczela pospolitego odróżniamy od larw innych kózkowatych.
Spuszczele niszczą drewno martwe i suche (ok. 8-20% wilgotności), czyli takie, które występuje zazwyczaj wewnątrz budynków, choć w krańcowych wypadkach larwy mogą z powodzeniem kończyć swój rozwój w drewnie dość silnie rozłożonym przez grzyby. Preferuje drewno miękkie - przede wszystkim takich drzew jak: świerk, jodła, sosna. Unikają drewna rozkładającego się oraz twardzieli bogatej w olejki i żywice. Potrafią trawić celulozę, co je odróżnia od innych owadów. Zaliczany jest do jednych z najgroźniejszych i najpowszechniej występujących szkodników drewna wyrobionego. Atakuje głównie więźby dachów, ale równie często niszczy drewniane ściany, elementy werand i ganków, podłogi itp.
